EL BATAN

El Batan, ya una maquina de madera de carbayu, que servia p'anidiar les teles, de llino u llana. L'allugamientu de los batanes siempres ye na vera de los ríos p'aprovechar la fuerza de l'agua. Nel calce del ríu construyía una pequeña presa, dende ella l'agua conducida per una canal con fuerte pindiu hasta la rueda. Al impactar l'agua contra les cuyares de la rueda, esta xiraba llevando solidariu el exe, que les sos lleves remanaben los mazos que cutíen los cobertores.
Otru canaletu llevaba un pocu d'agua hasta la cuba pa caltener moyaes los cobertores mientres bona parte del procesu, evitando la so gastadura por esfregadura. Esti chorru d'agua, al empar tamién sirvía pa esfrecer los soportes del exe.
Tratase d'una máquina constituyida casi na so totalidá por pieces de madera de carbayu, pola so durez y resistencia a l'agua .
Les partes más importantes son:
La rueda, con un diámetru de tres metros y una serie de cuyares (dieciséis) partíes regularmente nel perímetru, sobre les qu'impacta l'agua que baxa pola canal, produciendo'l movimientu de la máquina.
El exe que xira solidariu a la rueda y per mediu d'unes lleves fai mover los mazos.
Los mazos, son dos que al cayer cuten los paños que tán asitiaes na cuba.
La cuba ye'l llugar nel que s'asitien los paños. Ta constituyíu a partir d'un tueru de 230 cm de llargu ya 95 cm de diámetru que s'escava nel centru hasta consiguir el huecu necesariu pal sufridero de los mazos y los paños.  

BATAN

MAZOS

LEVAS QUE ACCIONAN LOS MAZOS

RUEDA